Leren zonder hersenen

Kun je leren zonder hersenen? Een belangrijke voorwaarde voor leren lijkt mij het hebben van hersenen. Tóch is het hebben van hersenen niet per se een voorwaarde om tot leren te komen. Maar wat zijn dan wel voorwaarden voor leren?

 

Let’s start at the very beginning, a very good place to start.

 

Het begin van leren; de voorwaarden

Om te kunnen leren heb je hersenen nodig, tenminste, daar gaan we vanuit. Maar uit recent onderzoek van Bielecki et al. (2023) blijkt dat hele kleine box-kwalletjes die in de Carribean leven, óók kunnen leren. En deze kwalletjes hebben helemaal geen hersenen! Toch leren deze wezentjes nadat ze tegen de wortels van mangroven botsen, dat ze deze wortels moeten ontwijken wanneer ze die zien. En dit allemaal met maar 1000 zenuwcellen, terwijl de mens er wel 100miljard heeft!

 

Dus als het hebben van hersenen geen voorwaarde voor leren is, wat dan wel? 😉

 

Voorwaarden voor leren (bij mensen)

Elk mens wordt geboren met hersenen, en deze hersenen ontwikkelen zich naarmate je ouder wordt. Maar dit ontwikkelen is een complexe reis die het hele leven voortduurt. En tijdens deze reis spelen zowel genetische aanleg, als biologische- en psychologische voorwaarden een cruciale rol tijdens het leren.

Genetische aanleg

Iedereen begint zijn of haar leerreis met een unieke aanleg. Deze genetische aanleg bepaalt deels het vermogen om te leren. Hoewel we weinig invloed hebben op onze genetische aanleg, hebben we wel controle over hoe we deze aanleg benutten!

Biologische factoren

Zo zijn er biologische factoren waar je invloed op kunt uitoefenen; voeding, slaap, stress en beweging hebben invloed op ons vermogen om te leren. In een andere blog zal ik meer vertellen over deze biologische voorwaarden voor leren.

Psychologische voorwaarden

Maar naast biologische voorwaarden zijn er ook nog psychologische voorwaarden voor leren. Sommige van deze psychologische voorwaarden kun je trainen, anderen hebben te maken met de rijping van de hersenen, maar kunnen zeker geoefend worden.

Enkele van deze psychologische voorwaarden:

  • Inhibitie; het vermogen om gedrag te reguleren.
  • Doelgericht doorzettingsvermogen; het vermogen om vol te houden tot een taak af is.
  • Concentratie; het vermogen om langere tijd met één taak bezig te zijn.
  • Metacognitie; het denken over je eigen denken en leren.

Deze voorwaarden behoren tot de executieve functies. En ze “bevinden” zich in de prefrontale cortex van de hersenen; één van de delen van de hersenen dat zich tot in de adolescentie blijft ontwikkelen.

 

Door het stimuleren en ondersteunen van deze executieve functies worden dus voorwaarden voor leren gestimuleerd en ondersteund.

 

Wanneer leerlingen bijvoorbeeld moeite hebben met het vermogen door te zetten, wordt het leren ook moeilijk. Niet alles gaat in één keer goed! Dan is het een voorwaarde om te kunnen doorzetten om tot leren te komen.

De leeraanpak van De Leerplaneet maakt met behulp van een spannend en aantrekkelijk verhaal meteen duidelijk wat de voorwaarde “Doorzetten” is. Samen met de leerlingen wordt dit geoefend en wordt beeld en woord toegevoegd aan het concept “Doorzetten”. Daarna wordt “Doorzetten” onmiddellijk ingezet in de lessen zodat er transfer is van het geleerde naar de praktijk!

 

Referenties:
Bielecki J., Nielsen S.K.D., Nachman G., & Garm A. (2023). Associative learning in the box jellyfish Tripedalia cystophora. Current Biology, 33(19), 4150-4159.e5

 

 

Ben je benieuwd naar nog meer psychologische voorwaarden voor leren, en hoe de leeraanpak van De Leerplaneet dit ondersteunt en helpt ontwikkelen?

Neem dan contact met mij op!

TERUG NAAR ALLE ARTIKELEN